In wezen is vervreemding een zeer typische psychische aandoening die mensen kan treffen en die bestaat uit het verlies van de rede, ofwel tijdelijk, dat wil zeggen dat de stoornis iets langer duurt en dan slaagt de persoon erin om zijn normale mentale toestand te herstellen. Of, als dat niet lukt, kan het een permanente vervreemding zijn die het individu voor altijd zal beïnvloeden.
Het adjectief vervreemd wordt toegepast op degenen die hun mentale vermogens hebben verloren. Vervreemd betekent in feite vreemd en komt van het Latijnse alien. Als iemand hem niet kent, houdt dit in dat zijn redenering een wijziging ondergaat. Deze benadering wordt bepleit door de psychiatrie, een discipline die de term vervreemd gebruikt als synoniem voor dementie. Integendeel, de psychoanalyse verdedigt het idee dat het vervreemde individu iemand is die gelooft dat hij overtuigingen heeft die feitelijk hun oorsprong vinden in zijn onbewuste of in repressieve elementen die zijn eigen wil te boven gaan.
De vervreemde persoon wordt gekenmerkt door het verlies van identiteit, dit betekent dat het individu zijn persoonlijkheid onderdrukt en vervolgens kneedbaar wordt naar wat de buitenwereld aangeeft en voorstelt. Hij zal niet handelen naar zijn eigen wezen, maar zal als gevolg van de staat van vervreemding op een volledig tegenovergestelde manier handelen.
Dit concept is vanuit verschillende invalshoeken benaderd: sociologie, religie en, uiteraard, onder andere psychologie, heeft zich met dit fenomeen beziggehouden.
Sommige christelijke denkers beschouwen de erfzonde waarmee de mens werd geboren als een uitdrukking van menselijke vervreemding. De mens is niet meer wat hij is en is een ander geworden. Het is een toestand van vervreemding, een soort waanzin waarvan het individu zich niet bewust is.
Ondertussen was de Duitse filosoof Karl Marx een van de meest geïnteresseerden in deze situatie, die hij via zijn geschriften en toespraken verspreidde.
Marx voerde aan dat privébezit de belangrijkste oorzaak was van de vervreemding van de laagste en meest onderdrukte sociale lagen van een samenleving. Met andere woorden, het bestaan van sociale klassen en de voorgestelde differentiatie triggert vervreemding bij degenen die zich op het laagste niveau ervan bevinden.
