Deconstructionisme is een manier van denken die woorden en hun concepten sterk bekritiseert, analyseert en herziet. Het deconstructieve discours benadrukt het onvermogen van de filosofie om een stabiele vloer te creëren.
Het kan worden opgevat als de veralgemening van Martin Heideggers impliciete analysemethode van de geschiedenis van de filosofie, gepostuleerd door Jacques Derrida, die is gebaseerd op historische concepten en metaforische accumulaties (vandaar de naam deconstructie), waaruit blijkt dat het duidelijke en voor de hand liggende ver is Als dat zo is, want de instrumenten van het bewustzijn waarin de waarheid moet worden gegeven, zijn historisch, relatief en onderhevig aan de paradoxen van de retorische figuren van metafoor en metonymie.
De term deconstructie is een vertaling die Derrida voorstelt in de Duitse Destruktion, die Heidegger in zijn boek Being and Time gebruikt, voor zover het hem niet zozeer betreft, binnen de deconstructie van de metafysica, om reductie tot het niets, laat zien hoe ze gevallen is. In Heidegger leidt vernietiging tot het concept van tijd; ze moet in verschillende opeenvolgende fasen kijken naar de ervaring van tijd die door de metafysica is bedekt, waarbij ze de oorspronkelijke betekenis van het zijn als een tijdelijk wezen vergeet.
Derrida vertaalt en herstelt het begrip deconstructie zelf; begrijpt dat de betekenis van een bepaalde tekst (essay, roman, krantenartikel) het resultaat is van het verschil tussen de gebruikte woorden, aangezien het niet de verwijzing is naar de dingen die ze vertegenwoordigen; het is een actief verschil, werkend in elke betekenis van elk woord waartegen het zich verzet, op een manier die analoog is aan de differentiële betekenis van Saussurië in de taalkunde. Om het actieve karakter van dit verschil te markeren (in plaats van het passieve karakter van het verschil ten opzichte van een contingente beoordeling van het onderwerp) stelt Derrida de term de différence voor, een soort 'différance' van de stam van het woord dat verschil en het onvoltooid deelwoord combineert van dewerkwoord "verschillen". Met andere woorden, de verschillende betekenissen van een tekst kunnen worden ontdekt door de structuur van de taal waarin deze is geschreven op te splitsen.
Deconstructie is een sterk bekritiseerde methode, vooral in Frankrijk, waar het wordt geassocieerd met Derrida's persoonlijkheid. Zijn vaak ondoorzichtige stijl verhult het lezen van zijn teksten. Deconstructie biedt echter een radicaal nieuwe visie en grote kracht op de filosofie van de 20e eeuw.
Deconstructie moet niet worden gezien als een theorie van literaire kritiek, laat staan als een filosofie. Deconstructie is echt een strategie, een nieuwe leespraktijk, een archipel van houdingen ten opzichte van de tekst. Het onderzoekt de mogelijke voorwaarden van de conceptuele systemen van de filosofie, maar het moet niet worden verward met een zoektocht naar de transcendentale voorwaarden van de mogelijkheid van kennis. Deconstructie herziet en lost de canon op in een absolute ontkenning van betekenis, maar stelt geen alternatief organisch model voor.
