Eclecticisme kan worden gebruikt om naar twee verschijnselen te verwijzen. Enerzijds is eclecticisme een filosofische stroming met zeer bijzondere kenmerken. Aan de andere kant kan het concept van eclecticisme worden gebruikt om een manier van leven, denken, handelen aan te duiden die in zekere zin de kenmerken van die filosofische stroming volgt, maar dat gebeurt niet op een bewuste of verbonden manier, maar het is een fenomeen.
Het is belangrijk om vast te stellen dat het woord eclecticisme afkomstig is van de Griekse term eklegein, wat kiezen of selecteren betekent. Dit is hoe het idee is opgebouwd dat eclecticisme is wat te maken heeft met de keuze en selectie van verschillende elementen om iets nieuws te creëren dat zich niet aanpast aan een enkele of reeds bestaande realiteit. Daarom was het eclecticisme als filosofische stroming die geïnteresseerd was in het selecteren van aanrakingen en aspecten van verschillende filosofische stromingen, aangezien verschillende van deze aspecten interessant zouden kunnen zijn en dat ze elkaar niet mogen uitsluiten. In die zin kunnen we zeggen dat het eclecticisme (dat rond de tweede eeuw voor Christus in het oude Griekenland opkwam) geïnteresseerd was in het verenigen van enkele elementen van grote filosofen zoals Plato, Aristoteles,stoïcisme en metafysica. Op deze manier heeft deze filosofische stroming geen dogma's rond exclusieve en gesloten ideeën tot stand gebracht, maar verbanden gelegd tussen bestaande, zodat er iets nieuws en unieks uit voortkwam. Deze filosofische stroming zou lange tijd blijven bestaan, zelfs in de moderne tijd, hoewel er altijd nieuwe ideeën aan toegevoegd worden.
In meer algemene en praktische termen wordt eclecticisme opgevat als een manier van handelen, denken en leven die hetzelfde vertegenwoordigt als deze filosofische stroming, dat wil zeggen, een permanente zoektocht om ideeën, vormen, figuren van verschillende typen te verenigen zodat omgevormd tot iets nieuws en unieks. Daarom is het gebruikelijk om over eclecticisme te spreken als een artistieke stijl waarin er geen enkele blik is, die eenvoudigweg beperkt is tot wat de auteur bijdraagt, maar er is een vereniging van vele elementen (die soms van elkaar verschillen) die een soort van emotie of schok in de kijker en die verblinding om te zetten in zoiets bijzonders en unieks.
De term 'eclectisch' wordt in de geschiedenis van de filosofie op een dubbelzinnige en vaak oscillerende en niet-rigoureuze manier gebruikt. Tegenwoordig is het gebruikelijk om bepaalde Griekse en Romeinse denkers (sommige Academiefilosofen, sommige Stoïcijnen en Cicero) eclectisch te noemen, en ook een andere reeks Franse en Spaanse denkers uit de XLX-eeuw die een moment van gebrek aan originaliteit vertegenwoordigen in speculatie en die hun toevlucht nemen tot het samenstellen van een selectie van verschillende doctrines. Ook onder de eclectici is het noodzakelijk om de Spaanse en Amerikaanse filosofen van de s te bestuderen. XVII en XVIII die proberen de cartesiaanse leerstellingen eerst, en later Lockianus, te verzoenen met elementen van de scholastische traditie; Gaos heeft zelfs gesproken over een eigenaardig 'Spaans-Amerikaans eclecticisme'.
Tegenwoordig zijn we gewend om de stem veel meer te beperken. in termen van gebruik om in wezen naar een bepaald systeem of type systeem te verwijzen. Normaal gesproken behouden we het voor om het concordaat of de harmoniserende houding van bepaalde denkers aan te duiden; er moet een minimum aan synthese in zitten. Wanneer er een eenvoudige versmelting van heterogene elementen is, verdient het de voorkeur om van syncretisme te spreken: dit wordt meestal gedaan in verwijzingen naar auteurs die religieuze en filosofische elementen verenigen.
