Het woord komt uit het Grieks, episteme (kennis) en logos (theorie). Epistemologie is een discipline of filosofische tak die zich richt op wetenschappelijk onderzoek en zijn product, wetenschappelijke kennis, zijn klassen en zijn conditionering, zijn mogelijkheid en zijn realiteit, de relatie die het heeft met de onderzoeker, het aangaan van onderwerpen als geschiedenis, cultuur en de context van mensen. Het wordt ook wel de wetenschapsfilosofie genoemd.
Epistemologie houdt zich bezig met de definitie van kennis en gerelateerde concepten, bronnen, criteria, soorten mogelijke kennis en de mate waarin deze waar zijn; evenals de exacte relatie tussen degene die weet en het bekende object. In tegenstelling tot formele logica, waarvan het doel de formulering van het denken is, en psychologie, waarvan de relatie met kennis wetenschappelijk is, behandelt epistemologie de inhoud van het denken, de aard en betekenis ervan.
Epistemologie was een wervelprobleem van de filosofie van Descartes tot het begin van deze eeuw, en ging door verspreide benaderingen zoals rationalisme, empirisme, idealisme, positivisme, transcendentalisme, irrationalisme-vitalisme en dat van filosofische analyse.
Tot een halve eeuw geleden was epistemologie slechts een hoofdstuk van de theorie van kennis of gnoseologie (aard en omvang van kennis). De semantische, bestaande, axiologische, ethische en andere problemen die zowel in de loop van wetenschappelijk onderzoek als in meta-wetenschappelijke reflectie opduiken, waren nog niet opgetreden.
Tegenwoordig is epistemologie een belangrijk gebied van de filosofie geworden, zowel conceptueel als professioneel. Er zijn talloze leerstoelen in epistemologie, soms naast logica of de geschiedenis van de wetenschap.
